Het opbouwen van een woonproject kost ontzettend veel tijd en energie. De vraag die – bij jezelf en bij familie en vrienden – regelmatig opkomt is: waar doe je het allemaal voor? Bij gemeenschappelijk wonen gaat het om waarden als ‘gemeenschapszin’ en ‘sociaal kapitaal’, ‘goede buren zijn’, dus sociale waarden. Tegelijk gaat het om praktische zaken. Zorgen dat je in een huis zit waar je nog lang kan blijven wonen.
In Nederland hebben we vanaf de jaren ’60 een trend gehad tot individualisering. Mensen bepalen in toenemende mate zelf, individueel, hoe ze hun leven vormgeven. Dit geeft een grote vrijheid. Je eigen werk zoeken, je eigen partner vinden, zelf bepalen of je kinderen krijgt en hoeveel. Je eigen hobby’s en eigenaardigheden uitleven. Heerlijk!
Maar individualisering heeft ook beperkingen. Een samenleving waarin de onderlinge verbondenheid ver te zoeken is, voelt koud aan. Voor alleenstaande ouderen dreigt het isolement. Gemeenschappelijk wonen lijkt dan een tovermiddel.
Jezelf zijn
Toch moet ik in mijn omgeving vaak uitleggen dat een woongemeenschap geen ‘commune’ is. De waarde van ‘jezelf zijn’ blijft juist helemaal overeind in de woongemeenschap. Vorig jaar hadden we in mijn groep een mooi gesprek over onze visie. Hoewel mijn medebewoners het heel belangrijk vinden dat we verbonden zijn met elkaar, blijkt het voor iedereen minstens even belangrijk dat je je eigen leven leidt. We willen ook onze eigen sociale contacten en activiteiten houden. We wonen niet in een kudde, we blijven onszelf. Soms is het wel wat worstelen, is er een spanning tussen wat de groep nodig heeft en wat een individu graag wil.
Uitgedaagd
Er zijn ups en downs. Er zijn ruzies en (hopelijk) ook verzoeningen. Je moet tegen een stootje kunnen, want het is afen toe confronterend. Je kunt je wel verstoppen of ontwijken wat er gebeurt in de groep, maar je kunt er gelukkig ook van groeien. Het is belangrijk om een ‘ík’ te blijven en tegelijk een ‘wij’ te hebben.
Onze persoonlijke ontwikkeling wordt niet gesmoord in het collectief. Integendeel, je wordt uitgedaagd om juist een stap verder te gaan, juist als het even moeilijk is. Om je ‘ik’ en je ‘wij’ allebei te durven zijn. En juist dat maakt dat we samen goed oud kunnen worden!
Gabriëlle Verbeek, voorzitter LVGO
Dit is een verkorte versie van een artikel dat eerder in Wijzer Wonen verscheen.