50-plus woongemeenschappen: oplossing voor deze wooncrisis

Onlangs kwam ik een artikel tegen onder de kop: ‘senioren zijn het probleem van deze wooncrisis’. [1] Misschien heb je het ook gezien? Ouderen die te lang in hun grote gezinswoning blijven wonen, zijn volgens gemeenten de belangrijkste veroorzakers van de huidige wooncrisis. Dat is in ieder geval de conclusie van een onderzoek van Omroep Brabant samen met de NOS en andere regionale media.

In het onderzoek krijgen de Brabantse gemeenten de vraag wat zij als de belangrijkste oorzaak van het woningentekort zien en wat er nodig is om de woningcrisis op te lossen.

Senioren oorzaak van stagnatie

Het ligt volgens de gemeenten vooral aan het onvoldoende doorstromen van senioren naar een kleinere woning. Gemeenten zien dat ouderen deze keus niet maken. Ze zijn gehecht aan hun gezinswoning en kiezen ervoor om hier aanpassingen aan te doen, zoals bijvoorbeeld het installeren van een traplift. Om de wil om te verhuizen bij ouderen te stimuleren geven gemeenten voorlichting. ‘Onze ervaring is dat senioren uiteindelijk zelf ook wel weg willen. Ze zijn gehecht aan hun huis, maar van een grote woning word je niet per se gelukkig, zegt de gemeente Cranendonck.

Hand in eigen boezem

Tja… hier vinden we bij de LVGO wel wat van! Dat wij ouderen het hebben gedaan…🧐😵‍💫
Op de eerste plaats: laten we de hand in eigen boezem steken. Het is goed om eerlijk te kijken naar de rol van senioren bij dit probleem. De verleiding is groot om niet te veel vooruit te kijken, als je 50 of 60 jaar wordt. Zeker als je prettig woont, in een fijn huis dat je natuurlijk in je leven in stapjes voor elkaar gekregen hebt. En dat is niet vanzelfsprekend geweest.. Voor 50+ers was er overigens in het verleden niet sprake van een gespreid bedje. Ook zij hebben in het verleden te maken gehad met keiharde woningnood, wonen op driehoog achter of  zolderkamers met lekkende daken, eindeloze wachtrijen voor huurwoningen, verdampen van de waarden van hun koophuis tijdens economische crises en nog veel meer.

Na uitstel geen alternatief

Een groot aantal senioren is tevreden met dat laatste huis. Ze stellen het lang uit nog een keer te verhuizen. Je hebt je sociale omgeving opgebouwd, de plek waar je vrijwilligerswerk kan doen en waar je vrienden of familie hebt. Dan kan het te laat zijn om nog eens weg te gaan. In de meeste gemeenten zijn helaas weinig alternatieven. Je ziet misschien een piepklein eenkamer-appartement in een voormalig verzorgingshuis. Of een peperduur appartement met een huurprijs van €2000 per maand zonder tuin(tje). Ruil je daar je eengezinshuis, waar alle historie ligt van je gezin, met liefde voor in?

Toch is er een groep senioren die dolgraag wel wil verhuizen. Veel 50-plussers zouden graag toekomstbestendig willen wonen. Niet eenzaam op een flat, maar met anderen samen. In een omgeving waarin zij betekenis hebben en niet vereenzamen. Zij kiezen heel bewust voor gemeenschappelijk wonen in een woongemeenschap. Deze sociale omgeving is van groot belang om gelukkig, zelfredzaam en gezond te blijven.

Tergend lange procedures

De LVGO is een landelijke vereniging van woongemeenschappen 50+, deels bestaande groepen en deels initiatiefgroepen. Onze woongemeenschappen in oprichting krijgen over het algemeen beperkte medewerking van gemeenten om daadwerkelijk een woongemeenschap te bouwen. Denk aan het gunnen van vrijkomende gemeentewerven aan projectontwikkelaars in plaats van nieuwe 50+burgerinitiatieven. En wat te denken van tergend lange procedures bij de gemeente die jaren slepen.

Sociale versus financiële waarde

We zien dat binnen gemeenten een zekere tegenstrijdigheid bestaat tussen de sociale doelen en de financiële belangen. Deze worden door verschillende afdelingen bemenst. Daar waar WMO en sociaal domein aan de orde zijn, mikt de gemeente op langer thuis wonen van ouderen en stelt woonadviseurs en voorlichters aan om ouderen te laten verhuizen. Maar de afdeling die zich bezighoudt met bestemming van locaties en grond en de verkoop van panden of grond, gaat voor de hoofdprijs. We maken het geregeld mee dat locaties die geschikt zijn voor seniorengroepen weggekaapt worden door vastgoedpartrijen, die steevast voor het luxe segment gaan bouwen.

De LVGO pleit ervoor om locaties op gemeentelijk niveau niet meer te zien vanuit de blik van de homo economicus, maar als sociaal kapitaal. Geef 50+ers die voor hun eigen toekomst willen zorgen ruimte en laat hen bouwen. Ook in het huursegment kan de gemeente aanjager zijn met woningcorporaties samen, wat betaalbare seniorenwoningen en nieuwe woongemeenschappen kan opleveren.

Duurzaam en sociaal

Er zijn meer redenen om samenredzame ouderen te zien als oplossing, in plaats van als probleem. Woongemeenschappen van 50-ers zijn zorgzaam. Men kijkt om naar elkaar en naar de omgeving. In groepsverband kunnen senioren duurzaam wonen en bijdragen aan hun omgeving. Nogal wat woongemeenschappen zijn centra van ontmoeting, ook in de wijk. Senioren uit deze woongemeenschappen zitten in wijkcomités, houden de stoep schoon en gedragen zich als actieve sociale burger.

Gemeenten aan zet!

Gemeenten in Nederland, willen jullie in 2022 hier eens serieus werk van maken? Dan zullen alle initiatiefgroepen van de LVGO (die echt staan te popelen) ervoor zorgen dat er binnenkort weer allerlei grote huizen leeg staan, voor de perfecte doorstroom…! En dan zullen jullie eigen inwoners het een stuk interessanter vinden om te verhuizen, omdat ze in hun eigen woonplaats kunnen blijven. Scheelt weer in de kosten van woonadviseurs, die minder nodig zijn omdat mensen het zelf doen.

Laat je stem niet verloren gaan!

En voor de burgers, zeker de 50+ers: kijk bij de gemeenteraadsverkiezingen naar het programma van je partij naar keuze. Blijft het bij mooie woorden of is er ook sprake van concrete voornemens voor de bouw van nieuwe seniorenwoningen? Gaat je volksvertegenwoordiger echt werk maken van burgerinitiatieven van ouderen? Stem met je voeten en zorg voor je eigen toekomst!

[1] Senioren zijn het probleem van deze wooncrisis – onderzoek Omroep Brabant in samenwerking met de NOS

tekst: Gabrielle Verbeek, voorzitter LVGO
beeld: Yolanda Stil / Margriet

Zomer 2021 riep de LVGO politieke partijen al op woongemeenschappen in hun verkiezingsprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022 op te nemen.

Meer weten over de rol van gemeenten bij het starten met een woongemeenschap? Download gratis onze brochure Starten met een woongemeenschap of vraag hem aan.